De Col du Tourmalet is een bergpas gelegen in de Hautes-Pyrénées in het zuidwesten van Frankrijk.

Beoordeling :
Legendarische en meest bekende col in de Pyreneeën, mooie weg, prachtige uitzichten.

Land :
Regio : Midi-Pyrénées
Departement : Hautes-Pyrénées
Wegnummer : D918

De Tourmalet is de hoogste bergpas in het skigebied Barèges-La Mongie, het grootste skigebied in de Franse Pyreneeën.
Aan de oostkant ligt La Mongie, een door projectontwikkelaars ontwikkeld wintersportdorp aan de voet van de pistes.
Aan de westkant ligt het meer traditionele dorp Barèges, vanuit hier wordt 's winters geskied, en 's zomers gewandeld.

De Col du Tourmalet is in de wielersport de meest bekende berg van de Pyreneeën.
De Tour de France doet de berg vrijwel elk jaar aan.

Tourmalet betekent letterlijk: slechte omweg.
Dit stamt uit de achttiende eeuw, toen het verkeer naar het dal van de Luz wegens een overstroming van de "Gave de Pau" gedwongen was deze pas te nemen.

Bijnaam van de berg is "Reus van de Pyreneeën".

Vanuit Luz-Saint-Saveur:

Klimgeiten Index: 291
Top : 2115 m
Lengte : 18.4 km
Hoogteverschil : 1404 m
Gemiddeld stijgingspercentage : 7.7 %
Maximale stijging : 13 %
Haarspeldbochten : 7
Bijzonderheden :
Borden met hoogte en gemiddeld stijgingspercentage per km.



Vanuit Sainte-Marie-de-Campan:

Klimgeiten Index: 257
Top : 2115 m
Lengte : 17 km
Hoogteverschil : 1267 m
Gemiddeld stijgingspercentage : 7.4 %
Maximale stijging : 11 %
Haarspeldbochten : 4
Bijzonderheden : -


Wielerhistorie

In 1910 moesten de renners over de Aspin, Peyresourde, Tourmalet en de Aubisque.
In deze Pyreneeën speelden zich in dat jaar hartverscheurende taferelen af.
In de woestenij van stenen en sneeuw, waar het bitter koud was en tijdens een hagelbui soms grote ijskorrels de ledematen van de renners geselden, hadden arbeiders een smal pad gegraven tussen hoge sneeuwmuren.
Diverse keren werden uitgeputte en half bevroren renners huilend een berghut ingedragen.
Ook zag men renners, die een lekke band gekregen hadden, met de tanden de kapotte band van de velg trekken, omdat hun vingers bevroren waren.
Een uitgeputte renner riep Desgrange toe dat hij een moordenaar was.
Desgrange kreeg van alle kanten veel kritiek.
Men verweet hem sadisme. omdat de renners kwellingen ondergingen die onmenselijk waren.
Sindsdien is de Tourmalet de meest beklommen berg in de Tour de France.

In 1969 zorgde Eddy Merckx in de rit naar Mourenx voor de verrassing door op de Tourmalet aan te vallen.
De Tourmalet werd beklommen toen de Tour al lang beslist was en op haar laatste beentjes liep.
Merckx was in het bezit van de gele trui en had in het voorlopig klassement al een royale voorsprong op zijn tegenstanders.
Een aanval als klassementsleider werd dus niet verwacht. Toch trok Eddy Merckx in de aanval op de Tourmalet.
Met een kleine voorsprong kwam hij boven op de top, breidde die voorsprong uit in de afdaling en begon dan aan een onwaarschijnlijke solotocht van meer dan 120 kilometer.
Onderweg moest hij ook nog over de gevreesde Aubisque, maar Merckx ging gewoon door en bereikte de aankomst in Mourenx met meer dan acht (!) minuten voorsprong op de concurrentie.

In 1991 legde Miguel Indurain de basis voor zijn eerste Tourzege door op de Tourmalet een aanval op te zetten met Claudio Chiappucci.
Samen reden ze onder meer de Amerikaan Greg Lemond in de vernieling.
Indurain kon zijn eerste gele trui bemachtigen, waarna er nog vele zouden volgen.

In 2002 was het Lance Armstrong die bewondering afdwong door op een explosieve wijze de Tourmalet te beklimmen.
Op voorbeeldige wijze ganggemaakt door zijn ploegmaats, schoot Armstrong als een pijl vooruit in de laatste kilometers van de etappe.
Niemand van de concurrentie had een antwoord klaar waardoor Armstrong kon triomferen in La Mongie.

Slechts 5 keer was de Tourmalet het decor voor de aankomst van een Tour-etappe.
Twee keer (1974 en 2010) was de aankomst helemaal boven op de top; de drie andere keren was het dorpje La Mongie op vijf km van de top de aankomstplaats.

In 2010 werd de col 2 keer beklommen vanwege het 100-jarig bestaan in de Tour.

Monument

In 2001 werd op de top van de Tourmalet een monument opgericht voor Jacques Goddet, de man die meer dan vijftig jaar lang directeur was van de Tourorganisatie.
Goddet was geboren in 1905 en dus bijna even oud als de Tour zelf (voor het eerst georganiseerd in 1903).
Jarenlang was hij het gezicht van de Tour de France.
Goddet was ook journalist bij de organiserende sportkrant L'Equipe, waar hij met zijn scherpe pen de heldendaden van de renners graag in de verf zette.
Goddet overleed in het jaar 2000.

Elk jaar is er een prijs voor de eerste renner die in de Tour de top van de Col du Tourmalet passeert, het "Souvenir Goddet".

Foto's

Klik op foto voor meer foto's.

Kaart


Het verhaal

24 juni 2012

Om 10:00 stappen we op de fiets en rijden naar het plaatsje Luz-Saint-Saveur.
Dit dorp ken ik alleen van de televisie als de renners op weg zijn naar de legendarische Col du Tourmalet.

Deze col werd in 1910 voor de eerste keer beklommen tijdens de Tour de France.
De weg was onverhard en de renners kregen met extreme weersomstandigheden te maken zoals hagelbuien en sneeuw.
Een uitgeputte renner riep de Tourdirectie toe dat men moordenaars waren. Men kreeg van alle kanten veel kritiek.
Toch bleef de Tourmalet onderdeel van het parcours en is tot op heden nog steeds de meest beklommen col in de Tour.
De Fransman Octave Lapize kwam destijds als eerste boven op de Tourmalet en won uiteindelijk de Tour van 1910.

De Tourmalet heeft een grote naam en een magische uitstraling.
In het dorp staan al borden die ons in de juiste richting wijzen.
Van te voren heb ik het profiel van de klim bekeken en ik weet dat er een dikke 18 km geklommen moet gaan worden.
De weg is prima en bevat aanvankelijk weinig bochten.
Elke kilometer wordt aangeduid via een bord met de hoogte en het gemiddelde stigingspercentage van de komende kilometer.
Deze informatie is overigens niet zo waardevol als je aanvankelijk denkt.
De % zijn zeer onregelmatig en zo kan het gebeuren dat het binnen een kilometer 3% is en daarna stukken heeft van 13%.
Zeer lastig om in je ritme te komen.

Na zo'10 kilometer bereik ik de boomgrens en wordt het allemaal wat overzichtelijker.
Een grote parkeerplaats doemt op waarna een paar haarspeldbochten je door de prachtige groene weides voert.
Dit is het mooiste deel van de klim. Je kunt al zien waar je heen moet en de natuur is overweldigend.
In het laatste deel nog een paar mooie slingers en de top komt in zicht.

Boven op de top is een winkeltje, een monument voor Jacques Goddet en een monument in de vorm van een grote renner ter nagedachtenis aan Octave Lapize, de eerste bedwinger van de Tourmalet in 1910.
De eerste col in de Pyreneeën is nu voor mij ook een feit. Een heerlijk gevoel.